Ноч музеяў у Музеі Вольнай Беларусі: “Пяць артэфактаў – і толькі адна ноч”

Павел Мацукевіч з экзэмплярам Статута Вялікага Княства Літоўскага

У Музеі Вольнай Беларусі адкрылася выстава “Пяць артэфактаў – і толькі адна ноч”, якая прымеркаваная да Ночы музеяў. На ёй прадстаўленыя пяць экспанатаў, кожны з якіх, па словах дырэктара музея Наталлі Задзяркоўскай, варты цэлай выставы.

Пра два з іх распавядае Павел Мацукевіч, прадстаўнік ініцыятывы “Мальдзіс”:

“Радзівілаўская карта Вялікага Княства Літоўскага, прыкладна 1630-х гадоў, адно з першых выданняў, набыта на аўкцыёне за кошт прыватных беларускіх ахвярадаўцаў з мэтай перадачы ў музей у Беларусі. У прыватнасці, у Нясвіж, бо падаецца, там такой карты няма, нягледзячы на тое, што гэта карта была створана ў Нясвіжы каля 1603 года па замове князя Радзівіла Сіроткі.

Другі экспанат – гэта ІІІ Статут Вялікага Княства Літоўскага, польскае выданне 1693 года, надрукаванае ў Віленскай езуіцкай акадэміі. Набыты тут у Польшчы ў горадзе Каліш у антыкварнай краме таксама за грошы прыватных беларускіх ахвярадаўцаў  з канчатковай мэтай перадачы яго ў Наваградак, у мясцовы музей, бо Наваградак – гэта першая сталіца Вялікага Княства Літоўскага.

Ініцыятыва “Мальдзіс” названая ў гонар прафесара Адама Мальдзіса, які амаль усё жыццё прысвяціў вяртанню культурнай спадчыны Беларусі”.

Менавіта дзякуючы гэтай ініцыятыве ўдалося выкупіць гэтыя два экспанаты.

Трэці экспанат, прадстаўлены на выставе, гэта сакрэтны ліст брэсцкага ваяводы Яна Антонія Гараіна. Ён выкуплены Музеем Вольнай Беларусі.

Гэта сакрэтны ліст, які напісаў берасцейскі ваявода Ян  Антоній Гараін у 1773 годзе нейкаму невядомаму карэспандэнту ў Люблін. Сам Ян Антоній Гараін быў гарачым патрыётам, імкнуўся захаваць цэласнасць Рэчы Паспалітай. Ужо прайшоў 1772 год, калі адбыўся падзел Рэчы Паспалітай, і частка магнатаў і эліты схілялася да таго, што трэба прызнаваць гэты падзел, гэту анэксію, частка супраціўлялася. Да гэтых людзей, што супраціўляліся, адносіўся Ян Антоній Гараін. Ён піша, што яго падгаворваюць падпісаць дакументы аб падзелу Рэчы Паспалітай, але ён іх не падпіша.

Сам ён быў удзелам Барскай канфедэрацыі, якая змагалася з каралём за захаванне Рэчы Паспалітай, за захаванне шляхецкіх вольнасцей.  Гэты ліст пісаўся ва ўмовах, калі тэрыторыя Рэчы Паспалітай была насычаная расейскімі і прускімі войскамі, сваёй арміі практычна не было, ажыццяўляўся татальны кантроль за карэспандэнцыяй па ўсіх каналах сувязі. Сваё імя ён зашыфраваў  як Ніараг, а правільнае прозвішча можна прачытаць, калі чытаць ззаду наперад. Сам Ян разумеў, што ліст можа трапіць у варожыя рукі, таму пісаў рознымі загадкамі і алегорыямі, каб чужы чалавек не зразумеў яго зместу, але адрасат зразумеў бы ўсё правільна.

Такія экзэмляры вельмі рэдка трапляюць у музейныя калекцыі, бо функцыя такога ліста – даставіць інфармацыю, пасля чаго ён павінен быць знішчаны. Але па нейкіх прычынах яго не знішчылі, таму ён і захаваўся.  

Яшчэ адзін экспанат – гэта радзівілаўская мапа 1649 года, набытая Беларускім клубам мецэнатаў пры падтрымцы Беларускай Рады культуры. Мапа была настолькі дакладнай, што паслужыла асновай для ўсіх наступных картаў на працягу XVII – XVIII стагоддзяў.

Пяты экзэмпляр – асобнік “Перыгрынацыі” Мікалая Крыштафа Радзівіла. Гэта добра захаванае лацінскае выданне, надрукаванае ў 1614 годзе ў Антверпене. Яна можа лічыцца важнай крыніцай падарожжаў еўрапейская арыстакратыі ў Святую зямлю. Сам аўтар, Мікалай Крыштаф Радзівіл, адыграў ключавую ролю ў гісторыі Вялікага Княства Літоўскага. 

Последнее

Кремль пополняет войска!
Владимир Путин. Фото Yuri Kochetkov/Pool via REUTERS

Кремль снова делает ставку на войну. Путин потребовал в кратчайшие сроки в разы увеличить боевые возможности сухопутных войск России.

Трамп взялся за Кима
Дональд Трамп и Ким Чен Ын, 2019 год. Фото Reuters

Дональд Трамп не отпускает идею «великой сделки» с Пхеньяном. Белый дом подтвердил: президент США готов возобновить диалог с Ким Чен Ыном и «по-прежнему открыт к переписке».

В Москве задержали гражданина Беларуси

 

29 мая в Москве на Архангельском переулке задержали гражданина Республики Беларусь, директора минской компании “Авиационная мануфактура” Валерия Зязюлина по статье о мелком хулиганстве.

Пыточные лагеря «Вагнера» в Мали: наёмники терроризируют мирное население

Российские наёмники из ЧВК «Вагнер» организовали в Мали сеть нелегальных тюрем, где избивают, пытают и заставляют работать местных жителей. Об этом говорится в расследовании Forbidden Stories, France 24, Le Monde и «Важных историй».

Россия срочно перебрасывает стратегические бомбардировщики на Дальний Восток после украинских ударов

Об этом сообщает «Агентство» со ссылкой на OSINT-аналитика AviVector.

С аэродромов Белая (Иркутская область) и Оленья (Мурманская область) эвакуированы все Ту-160. Теперь часть этих машин — в Анадыре на Чукотке и в Елизово на Камчатке. Остальные — в Татарстане.

Также с авиабаз улетели все Ту-95МС и 11 Ту-22М3. Их рассредоточили по дальневосточным и южным аэродромам: Украинка, Энгельс-2, Борисоглебское и даже Моздок, который раньше почти не использовался.

Москва впервые с начала войны масштабно «рассеивает» стратегическую авиацию. По словам военных аналитиков, РФ придётся чаще менять местоположение самолётов, чтобы избежать повторных атак.

НАТО бросает Украину? Или это такой план?
Зеленский на саммите НАТО в 2024 году. Фото NATO / flickr

НАТО даёт заднюю. Из финального коммюнике исчезли важные заявления. Предательство или ошибка? 

МАГАТЭ обвинило Иран в нарушении своих ядерных обязательств

Совет управляющих Международного агентства по атомной энергии (МАГАТЭ) впервые за почти 20 лет одобрил резолюцию, в которой говорится, что Иран на протяжении многих лет не выполняет обязательства по инспекциям своей ядерной программы.

Ваши пожертвования помогают нам работать для Вас

Чтобы связаться с нами пишите в бот приёма сообщений в Telegram @nextamail_bot, на электронную почту info@nexta.tv


TRC20 (USDT и любые активы в сети Tron):
TB7pTVZBec9wLSavNcsMYiuENjZNBpFLhX
BTC:1NFA7bjyp3UNyjeMYeXa9LmcsBFpbVQiUu